Overspannen of burnout? Zo herstel je…..
Als je al langere tijd gestrest bent, of overspannen of burnout raakt, kun je het gevoel hebben dat je leven stil staat en je niet meer weet hoe je verder moet. Je energieniveau is laag en je voelt je vooral leeg en uitgeput. Dit zijn de stappen om te herstellen.
Een burnout ontstaat geleidelijk
Een burnout ontstaat wanneer je onvoldoende rust neemt en geen moment pakt om weer op te laden na een langere periode van inspanning. Er is een te lange onbalans tussen ‘moeten’ aan de ene kant en ‘aankunnen’ aan de andere kant. Het steeds moeilijker keuzes kunnen maken en besluiteloosheid zorgen ervoor dat je steeds vaker over je grenzen heen laat gaan. Het vergt langdurige uitputting om je lichaam in deze staat te brengen en als het emmertje eenmaal overstroomt en de burnout zich aandient, dan begint het burnoutherstel. Ten minste, als het goed is…
De eerste herstelfase
Wanneer je burnout raakt zijn er in die periode vaak ook depressieve klachten aanwezig. Hoewel een burnout en de klachten die ermee gepaard gaan deels overeenkomen met een depressie, is er sprake van een totaal ander ziektebeeld. Bij een depressie is het juist van belang om in actie te komen, weg uit de impasse. Bij een burnout is het zaak dat je tot rust komt en op de rem gaat staan en jezelf toestaat om jouw batterij op te laden.
Dat betekent dat je tot op zekere hoogte een impasse forceert. Depressie en burnout van elkaar onderscheiden is erg belangrijk. Neem daarom altijd contact op met een arts wanneer je burnoutklachten ervaart. Hoe eerder je aan de bel trekt, hoe beter.
Langdurige uitputting
Een burnout ontstaat zoals gezegd als gevolg van langdurige uitputting en resulteert gaandeweg in een scala aan fysieke en emotionele klachten. Fysieke klachten die veel genoemd worden zijn: pijn op de borst, gejaagdheid, concentratieproblemen, geheugenverlies, verwardheid, buikklachten, hartkloppingen en niet zelden paniek.
De emotionele klachten die hieruit voortvloeien zijn niet mis. Je voelt je steeds vaker onzeker, je ervaart schaamte omdat de dingen je door de vingers lijken te glippen, je begint fouten te maken en kan steeds minder hebben. Je ‘herkent’ jezelf niet meer. Je voelt je onveilig en hebt het gevoel grip op je leven te verliezen.
Lees hier meer over de signalen van een burnout.
De duizendpoot en perfectionist
De perfecte kandidaat voor een burnout heeft een ijzersterke wil. Het is een doorbijter die zonder enige moeite en systematisch zijn eigen grenzen overschrijdt ten behoeve van het zogenaamde ‘greater good’. Deze duizendpoot leeft volgens het ‘ja principe’, wat wil zeggen dat ‘nee’ in zijn agenda niet voorkomt. Met andere woorden; hij luistert niet naar zijn gevoel, niet naar zijn lichaam en over het algemeen ook niet naar adviezen van vrienden, familie en collega’s. Een dergelijk karakter maakt de eerste fase van burnout herstel juist zo ontzettend lastig. Waarom? Omdat de eerste fase zich laat kenmerken door nauwelijks iets doen. En daar heeft de verwoede perfectionist nu juist zo’n hekel aan.
Fanatiek herstel of acceptatie?
Met dezelfde gedrevenheid en passie waarmee de burnoutkandidaat zich de afgrond inwerkte, zal hij wanneer de ‘man met de hamer’ komt en hij inmiddels zo uitgeput is en nauwelijks meer kan functioneren, het herstel tegemoet treden. Veel burnouters bijten zich vast in yoga, pilates, en diverse mindfulness-technieken. Ze grijpen alles aan om hun herstel te bevorderen. Het kan hen niet snel genoeg gaan! Het gevolg is dat er eigenlijk helemaal geen rust wordt genomen.
Bij de eerste fase van burnoutherstel is acceptatie dan ook het sleutelwoord. Acceptatie vraagt om een emotioneel proces waarvoor tijd nodig is. Betrap jij jezelf ook op dergelijk fanatiek herstel, wees dan eerlijk naar jezelf toe en maak pas op de plaats. Het zal je herstel ten goede komen en versnellen.
Even helemaal niets…..
De eerste fase van herstel vraagt om sterk te vertragen. Maar dat blijkt in de praktijk best lastig. Want het lichaam is bij een burnout hormonaal flink in de war. De fysieke klachten, die onder andere worden veroorzaakt door een teveel aan de stresshormonen cortisol en adrenaline, maken dat je nog steeds op scherp staat. Je kunt nauwelijks ontspannen, want de hormonen gieren door je lijf.
Deze eerste fase kan dan ook ontzettend onnatuurlijk aanvoelen. Je wilt dingen doen, je wilt herstellen, maar de enige wijze keuze is pas op de plaats maken en jezelf toestaan om terug te schakelen. Het gehate luieren, hangen en verveeld zijn is wat de druktemaker te doen staat in de eerste fase van het burnoutherstel. Jezelf overgeven aan de realiteit van jouw conditie, of het gebrek daaraan, is wat je werkelijk een stap verder zal helpen en ja, dat zal in deze fase soms knap lastig zijn.
Jouw weg vinden
In de eerste fase van burnoutherstel zul je jouw weg moeten vinden. Iedereen zit weer anders in elkaar. Misschien hou je van lezen maar merk je in deze eerste periode dat dit te veel van je vraagt. Hoe jij het nietsdoen invult, is afhankelijk van wat goed voelt voor je.
En de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat in deze eerste fase de meeste dingen gewoon niet goed voelen. Pas als de eerste fase op zijn einde is, zal er weer enig contact met je authentieke gevoel ontstaan en zul je minder heen en weer slingeren in je gemoed en energie. De eerste fase van herstel laat zich kenmerken door ups en downs; een goede dag gevolgd door een hele slechte. Of een stap vooruit en dan er weer twee terug. Slapen, gezond eten, je omringen met vrienden en jezelf vooral toestaan om niets te hoeven zal je herstel bevorderen. Hoe langzamer je gaat, hoe sneller je herstel.
Verwachtingen bijstellen
De veel bevreesde ‘grens’ die het eigen kunnen en willen afbakent, of zou moeten afbakenen, mag tijdens het burnoutherstel weer langzaam omlijnd worden en een van de voordelen van een burnout is dat het lichaam jouw grens in de eerste fase heel duidelijk aangeeft. Je raakt van het minste of geringste overprikkeld. Een feestje met harde muziek of een fitnessklasje zit er waarschijnlijk (nog) niet in.
Een belangrijke tip om je burnoutherstel te bevorderen is het op de hoogte stellen van je omgeving. Misschien is dat aanvankelijk even lastig, want het betekent dat jij je kwetsbaar moet opstellen, maar het loont.
Als je in een burnout bent geraakt, dan zal je waarschijnlijk vooral in de stress raken van dingen die moeten en juist die stress zal je zo veel mogelijk willen uitbannen.
In de eerste fase van je herstel is het zaak om alle verwachtingen van je omgeving bij te stellen. Alles wat je doet, doe je onder voorbehoud. Je weet in deze eerste fase namelijk helemaal niet hoe je je over een uur zal voelen. De man met de hamer kan zich gedurende de hele dag aandienen en dat moet geen problemen opleveren voor je omgeving of je werk.
Kies ervoor om keuzes uit te stellen
Je burnoutherstel zal dus tijd kosten, zoals het ook tijd kostte om je in diezelfde burnout te helpen. Wat we veel zien bij mensen die aan het herstellen zijn, is dat er een wens ontstaat om het roer volledig om te gooien. Dat is niet gek, want de fase die aan de burnout vooraf ging, levert je geen prettige herinneringen op.
Hoe verder je bent in je herstel, hoe duidelijker het voor je zal worden hoe ver je eigenlijk van huis was. Dat is alleen maar goed, maar vaak gaat hiermee ook de wens gepaard om een heel ander leven te starten. De angst om in eenzelfde situatie terecht te komen ligt hier vaak aan ten grondslag, maar die angst is niet in alle gevallen de beste raadgever.
Voor sommige burnouters is het inderdaad een goed idee om op den duur andere keuzes te maken. Natuurlijk zijn er mensen die op de verkeerde plek zaten en voor wie een ander carrièrepad of een bepaald ritme beter geschikt is, maar de waarheid is dat dergelijke afwegingen en überhaupt nadenken over deze levensbepalende levensvragen, geen plek moeten hebben in je eerste fase van burnoutherstel.
Ook als de eerste goede dagen zich weer beginnen aan te dienen, heb je nog steeds een lange weg te gaan en ben je niet helemaal ‘de oude’. Stel daarom levensbepalende keuzes uit. Deze gedachten zullen je enkel stress opleveren en de kans dat je de juiste keuzes maakt, is niet al te groot.
De draad weer oppakken
Maar wanneer wordt het dan wel tijd om de draad weer op te pakken? Dat is een vraag die we veel horen. Helaas moeten we je teleurstellen, want wij kunnen hierop geen eenduidig antwoord geven. Wat we wel kunnen zeggen, is dat het oppakken van de draad van je leven – dat wil zeggen; weer beginnen met werken, weer eens naar een feestje gaan etc. – stapsgewijs moet gebeuren. De draad oppakken doe je geleidelijk en het ondernemen van een nieuwe activiteit kun je het beste zien als experiment.
Ook is het goed om een terugval in te calculeren nadat je een experimenteel feestje hebt bijgewoond. Laat je daardoor niet uit het veld slaan. Het hoort erbij. De eerste fase van je herstel zal niet van de ene op de andere dag overgaan in de tweede fase. Dat maakt het enerzijds lastig om deze fase te definiëren, maar anderzijds biedt het de gelegenheid voor de nodige terugval die je zeker zult hebben. Een terugval betekent dus niet dat je weer terug bij af bent. In tegendeel; terugvallen horen bij alle fases van herstel. Je bent dus op de goede weg!
Een betere versie van jezelf worden kost tijd
Natuurlijk wil je weten wanneer je helemaal hersteld bent. Maar dit is vooral een vraag die de verse burnoutkandidaat stelt. Een gezond herstelproces zal, als het goed is, leiden tot een andere mentaliteit. Het slechte nieuws is dan ook; je wordt niet meer de oude. Maar het goede nieuws is dat je een betere versie van jezelf zult worden en dat is de beste burnoutpreventie die je je kunt wensen.
Steun en waardering wordt gewaardeerd!
Je kent ongetwijfeld mensen in jouw omgeving die ook worstelen met een burnout, die hard en dapper werken om zichzelf terug te vinden. Heb respect, geduld en bemoedig ze en steun ze waar dat wenselijk is. Vraag waar ze behoefte aan hebben. Vaak is hun zelfvertrouwen en eigenwaarde enorm gedaald en kunnen ze wel wat steun gebruiken. En als je vragen hebt over zijn of haar proces……toon belangstelling. Je zal er een hoop van leren!!
Herstellen van stress, overspannenheid en burnout
Misschien ben jij wel iemand die worstelt met stress, overspannenheid of burnout? Of je bent zelf nog bezig met de weg naar herstel en kun je wel wat hulp gebruiken. Je moet dit wel zelf doen, maar je hoeft het niet alleen te doen.
Onze coaches helpen je om de balans in jezelf terug te vinden en een betere versie van jezelf te worden. Voor mensen die positieve verandering en groei in hun leven willen.
Lees meer over begeleiding en coaching.
Perex
Voor Gezonder Werken
GezonderWerkenmail
Was deze blog interessant voor je? Meld je dan aan voor de GezonderWerkenmail en ontvang 6x per jaar gratis praktische tips en inspiratie over Gezonder Werken op de werkvloer.
